10 Nisan 2023 Pazartesi

DNA Mahremiyeti, Kalıtsal Hastalıklarınızla Başetmek için DNA'nızı Vermeli Misiniz?


Harvard'lı bilim adamı yaklaşan 'genomik çağın' müjdecisi mi yoksa tehlikeli bir başına buyruk mu? KAYNAK: Tony Luong

Çevrimiçi bir arkadaşlık uygulamasının sizi sadece yaş, boy ve şarap tercihlerinize uyan potansiyel partnerlerle değil, aynı zamanda genetik olarak uyumlu olduğunuz kişilerle de eşleştirdiği bir gelecek hayal edin. Fiziksel kimyanızın uyuşma olasılığı yüksek olan kişilerle değil - yanak çubuğuna dayanarak* bu konuda şüpheli iddialarda bulunan uygulamalar zaten mevcut - ama çocuklarınıza yıkıcı bir genetik hastalık geçirmeyeceğiniz kişilerle.

*23andme isimli uygulama kulak temizleme çubuğuna benzer bir çubukla sizden epitel hücre örneklerini sürüntü ile alıp DNA'nızı tahlil ediyor. Bu tahlil sayesinde atalarınızın göç yollarından tutun da potansiyel hastalık yatkınlıklarınıza kadar birçok konuda DNA'nıza dayanarak bilgiler sunuyor. Güvenilirliği tartışma konusu olsa bile, benzerleri içinde en çok öne çıkan ve en popüler olan uygulama bu.

9 Nisan 2023 Pazar

Veri dururken demokrasiye kimin ihtiyacı var?

Çin'in veri, yapay zeka ve internet gözetimini kullanarak nasıl yönetiyor

1955 yılında bilim kurgu yazarı Isaac Asimov, tüm nüfusu temsil etmek üzere seçilen tek bir vatandaşın Multivac adlı bir bilgisayar tarafından oluşturulan sorulara yanıt verdiği bir "elektronik demokrasi" deneyi hakkında kısa bir öykü yayınladı. Makine bu verileri alıyor ve hiçbir zaman gerçekleşmesi gerekmeyen bir seçimin sonuçlarını hesaplıyordu. Asimov'un hikayesi Bloomington, Indiana'da geçiyordu, ancak bugün Multivac'ın bir benzeri Çin'de inşa ediliyor.

Philadelphia'daki Villanova Üniversitesi'nde siyaset bilimci ve Çin uzmanı olan Deborah Seligsohn, her otoriter rejim için "merkezin alt kademelerde ve toplum genelinde neler olup bittiğini anlaması gibi temel bir sorun vardır" diyor. Kamusal tartışmaya, sivil aktivizme ve seçim geri bildirimlerine izin vermezseniz, gezegendeki her beş kişiden birine ev sahipliği yapan, giderek karmaşıklaşan bir ekonomiye ve topluma sahip bir ülkeyi nasıl etkili bir şekilde yönetebilirsiniz? Gerçekten karar vermek için yeterli bilgiyi nasıl toplarsınız? Ve vatandaşlarını katılıma davet etmeyen bir hükümet, her kapının önüne polis koymadan nasıl güven yaratır ve halkın davranışlarını şekillendirir?

8 Nisan 2023 Cumartesi

Sağlıkta Hakkaniyet, Hizmet epidemiyolojisi için bir çerçeve

Eczacılık ve yaşam bilimleri şirketleri yeni fırsatların önünü açabilir, yetersiz hizmet alan hastalara yardımcı olabilir ve bir güven döngüsü oluşturabilir.

Muhtemelen sağlıkta hakkaniyet hakkında çok şey duymuşsunuzdur. Önümüzdeki aylarda ve yıllarda, muhtemelen daha fazlasını duyacaksınız: Hastalara sağladığı bariz faydaların ötesinde, sağlık eşitliği neredeyse her eczacılık ve yaşam bilimleri şirketi için muazzam bir fırsattır. Sosyal faktörler hastalık epidemiyolojisini önemli ölçüde etkileyebilir, çoğu zaman da kolayca görülemeyen şekillerde. Şirketler bu sosyal belirleyicileri farklı pazarlarda tanımlayabilir, farklı grupları nasıl etkilediklerini haritalayabilir, hangi sağlık koşullarının yetersiz tedavi edildiğini veya yetersiz finanse edildiğini belirleyebilir ve müdahalenin en etkili olduğu zamanı saptayabilir.

Titiz bir sağlık eşitliği analizinin bulguları - farklı yük taşıyan gruplar, yetersiz tedavi edilen sağlık koşulları ve daha etkili yatırım yapma fırsatları - bölgeden bölgeye değişecektir. Ancak sağlıkta eşitlik analizinin çerçevesi aynıdır ve bu nedenle bölgeler arasında tekrarlanabilir. Sağlıkta hakkaniyete sağlam bir şekilde yaklaşmanın değer önerisi küresel olarak, özellikle de büyük, gelişmiş ekonomilerde ikna edicidir.

7 Nisan 2023 Cuma

Çinli bir batarya şirketi Türkiye'nin yerel elektrikli araçlarına nasıl güç veriyor?

Kaynak Metin: https://tinyurl.com/2ay77hvj

Türkiye, Çinli teknoloji oyuncuları için Avrupa pazarına giriş noktası haline geldi.

Şu anda Türkiye'de seyahat ediyorum ve tatile başlamama sadece birkaç gün kalmasına ve zamanımı dışarıda İstanbul'un sokak kedilerini severek geçirebilecek olmama rağmen, ben bir gazeteciyim. Etrafımdaki teknoloji haberlerine dikkat etmemem mümkün değil. 2023 aslında Türkiye için büyük bir yıl, ancak bunun tek nedeni cumhuriyetin 100. yıldönümü olması ve yaklaşan yüksek riskli seçimler değil. İşin teknoloji tarafında ise bu yıl, ülkenin gelecekteki ekonomik büyümesinin bir sembolü olan ilk yerli elektrikli aracını sevk etmeye başlayacağı yıl.

6 Nisan 2023 Perşembe

Finlandiya neden dünyanın en mutlu ülkesi


Dünya Mutluluk Araştırması'na göre Finlandiya son altı yıldır dünyanın en mutlu ülkesi. Bu anket Cantril merdiveni yaşam değerlendirme sorusuna dayanmaktadır:

Lütfen en altta sıfırdan en üstte 10'a kadar numaralandırılmış basamakları olan bir merdiven hayal edin. Merdivenin en üst basamağı sizin için mümkün olan en iyi yaşamı, en alt basamağı ise sizin için mümkün olan en kötü yaşamı temsil ediyor. Şu anda kişisel olarak kendinizi merdivenin hangi basamağında hissettiğinizi söyleyebilirsiniz?

1 Nisan 2023 Cumartesi

Soğuk Füzyon Nedir? Mümkün müdür?

Kaynak Metin: https://tinyurl.com/mr2c5dvr

Meşruiyeti konusunda soru işaretleri devam etse de, uzun süredir gözden düşmüş olan soğuk füzyon enerji kaynağı arayışı ikinci rüzgarını yakalıyor olabilir.

Curtis Berlinguette soğuk füzyonu ilk duyduğunda henüz küçük bir çocuktu. Bu kavram, güneşin yakıcı çekirdeğine benzer bir ısı yerine oda sıcaklığında nükleer enerji üretilmesini içeriyor.

Berlinguette, "Babam bir dergide okumuş ve bunun dünyayı değiştireceğini söylemişti," diye hatırlıyor.

Bu makul bir sonuç gibi görünüyordu.

30 Mart 2023 Perşembe

Çeviri: CRISPR Kanseri Tedavi Edecek mi?

 Kaynak Metin: https://tinyurl.com/ywwcf55s

Kimyager ve Yenilikçi Genomik Enstitüsü'nün yönetici direktörü Brad Ringeisen'e sorduk.


Nobel Ödüllü biyokimyacı Jennifer Doudna tarafından kurulan şirket, devrim niteliğindeki gen düzenleme araçlarının geliştirilmesiyle insan sağlığı ve iklim alanında uygun fiyatlı ve erişilebilir çözümler arasında köprü kurmayı amaçlıyor.